Bağımsız Denetime Tabi Olma Şartları
Bağımsız denetim, bir şirketin finansal tablolarının ve bunlara ilişkin açıklamaların, geçerli muhasebe standartlarına ve ilgili düzenlemelere uygun olarak hazırlandığını ve doğru bir şekilde yansıttığını bağımsız bir denetim kuruluşu tarafından raporlama yoluyla tespit etme sürecidir.
Türkiye’de bağımsız denetime tabi olma şartları, Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenmiştir. TTK’nın 398. maddesine göre, aşağıdaki şirketler bağımsız denetime tabidir:
-
Halka açık şirketler: Sermaye piyasası kanunu kapsamında halka açık olan şirketler, bağımsız denetime tabidir.
-
Özel kanunlarla bağımsız denetime tabi tutulan şirketler: Bazı özel kanunlar, belirli sektörlerde faaliyet gösteren şirketleri bağımsız denetime tabi tutmaktadır. Örneğin, bankalar, sigorta şirketleri, finansal kiralama şirketleri ve faktoring şirketleri, özel kanunlarla bağımsız denetime tabi tutulmaktadır.
-
TTK’nın 399. maddesinde sayılan şirketler: TTK’nın 399. maddesinde, bağımsız denetime tabi tutulması gereken şirketler aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
- Aktif toplamı 75 milyon Türk Lirası ve yıllık net satış hasılatı 150 milyon Türk Lirası olan şirketler.
- Aktif toplamı 30 milyon Türk Lirası ve yıllık net satış hasılatı 40 milyon Türk Lirası olan şirketler.
- Çalışan sayısı 50 olan şirketler.
Bağımsız Denetime Tabi Olma Şartlarının Değerlendirilmesi
Bağımsız denetime tabi olma şartları, bir şirketin finansal tablolarının ve bunlara ilişkin açıklamalarının bağımsız denetime tabi olup olmadığına karar vermek için kullanılır. Bu şartlar, bir şirketin finansal büyüklüğü, faaliyet hacmi ve risk durumu gibi faktörleri dikkate alır.
Bağımsız denetime tabi olma şartları, bir şirketin hesap döneminin son gününe göre değerlendirilir. Bir şirketin hesap dönemi, bir takvim yılı veya 12 aylık bir dönem olabilir.
Bağımsız Denetime Tabi Olma Şartlarının Değişimi
TTK’nın 399. maddesinde yer alan bağımsız denetime tabi olma şartları, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değiştirilmiştir. Yapılan değişiklikle, aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı eşik değerlerinin artırılmasıyla, daha fazla şirketin bağımsız denetime tabi olması sağlanmıştır.
Bağımsız Denetimin Amaçları
Bağımsız denetimin temel amaçları şunlardır:
- Finansal tabloların ve bunlara ilişkin açıklamaların, geçerli muhasebe standartlarına ve ilgili düzenlemelere uygun olarak hazırlandığını ve doğru bir şekilde yansıttığını tespit etmek.
- Şirketin finansal durumunun, performansının ve nakit akışının güvenilir bir şekilde sunulması için gerekli güvenceyi sağlamak.
- Şirketin finansal raporlama süreçlerini ve kontrol sisteminin etkinliğini değerlendirmek.
Bağımsız Denetimin Faydaları
Bağımsız denetimin faydaları şunlardır:
- Finansal tabloların ve bunlara ilişkin açıklamaların güvenilirliğini artırarak, yatırımcıların, kreditörlerin ve diğer paydaşların karar almasını kolaylaştırmak.
- Şirketin finansal raporlama süreçlerini ve kontrol sisteminin etkinliğini artırarak, mali risklerin azaltılmasına yardımcı olmak.
- Şirketin şeffaflığını ve hesap verebilirliğini artırarak, kurumsal yönetişimin iyileştirilmesine katkıda bulunmak.
Sonuç
Bağımsız denetim, finansal tabloların ve bunlara ilişkin açıklamaların güvenilirliğini ve doğruluğunu sağlamak için önemli bir araçtır. Bağımsız denetim, yatırımcıların, kreditörlerin ve diğer paydaşların karar almasını kolaylaştırarak, finansal piyasaların etkin işleyişine katkıda bulunur.