Vali Olmak İçin Gerekli Şartlar
Vali, Türkiye Cumhuriyeti’nin illerde bulunan en üst düzey kamu görevlisidir. Valiler, ilin genel yönetim ve idari işlerinden sorumludur. Vali olmak için gerekli şartlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre vali olmak için aşağıdaki şartlar aranır:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- En az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmak
- Son on yıl içinde en az beş yıl süreyle ve fiilen idari görevlerde bulunmak
- 35 yaşını doldurmuş olmak
- 65 yaşını doldurmamış olmak
- Sağlık açısından valilik görevini yapmaya engel bir hali bulunmamak
Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olmak
Vali olmak için ilk şart, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır. Bu şart, valilik görevinin Türkiye’nin bir ilinde yürütülmesi ve valilerin Türkiye Cumhuriyeti’nin temsilcisi olmasından kaynaklanmaktadır.
En Az Dört Yıllık Yükseköğrenim Mezunu Olmak
Vali olmak için ikinci şart, en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmaktır. Bu şart, valilik görevinin gerektirdiği bilgi ve birikimi kazanmak için gereklidir.
Son On Yıl İçinde En Az Beş Yıl Süreyle ve Fiilen İdari Görevlerde Bulunmak
Vali olmak için üçüncü şart, son on yıl içinde en az beş yıl süreyle ve fiilen idari görevlerde bulunmaktır. Bu şart, valilik görevinin idari tecrübe ve birikim gerektirmesinden kaynaklanmaktadır.
35 Yaşını Doldurmuş Olmak
Vali olmak için dördüncü şart, 35 yaşını doldurmuş olmaktır. Bu şart, valilik görevinin gerektirdiği sorumluluk ve ağırlıktan kaynaklanmaktadır.
65 Yaşını Doldurmamış Olmak
Vali olmak için beşinci şart, 65 yaşını doldurmamış olmaktır. Bu şart, valilik görevinin yıpratıcı olmasından kaynaklanmaktadır.
Sağlık Açısından Valilik Görevini Yapmaya Engel Bir Hali Bulunmamak
Vali olmak için altıncı şart, sağlık açısından valilik görevini yapmaya engel bir hali bulunmamaktır. Bu şart, valilik görevinin gerektirdiği sağlık koşullarının sağlanmasından kaynaklanmaktadır.
Vali Olma Süreci
Vali olmak için yukarıda belirtilen şartları sağlayan kişiler, İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan valilik sınavına girerler. Valilik sınavı yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamada yapılır. Yazılı sınavda, adayların hukuk, siyaset bilimi, kamu yönetimi, ekonomi, sosyoloji ve tarih gibi alanlardan bilgi ve birikimi ölçen sorular sorulur. Sözlü sınavda ise adayların valilik görevini yerine getirmeye uygunluğu değerlendirilir.
Valilik sınavında başarılı olan adaylar, vali yardımcısı olarak atanırlar. Vali yardımcılığı görevinde en az iki yıl başarılı bir şekilde görev yapan adaylar, vali olarak atanabilirler.
Valilerin Görev ve Yetkileri
Valiler, ilin genel yönetim ve idari işlerinden sorumludur. Valilerin görev ve yetkileri şunlardır:
- İlin genel yönetimini ve idari işlerini yürütmek
- İlde bulunan kamu kurum ve kuruluşlarının çalışmalarını koordine etmek
- İlin güvenliğini sağlamak
- İlde bulunan kamu hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak
- İlde bulunan halkın huzur ve güvenliğini sağlamak
Valiler, bu görevlerini Anayasa, kanunlar ve diğer mevzuat hükümlerine uygun olarak yerine getirirler.
Vali Olma İçin Aranan Özellikler
Vali olmak için aşağıdaki özelliklerde olmak faydalı olabilir:
- Liderlik
- İletişim becerileri
- Problem çözme becerileri
- Karar verme becerileri
- Kamu yönetimi konusunda bilgi ve birikim
- Türkiye’nin siyasi ve toplumsal yapısı hakkında bilgi ve birikim
- Sorunlara çözüm üretme yeteneği
- Halkla ilişkiler becerileri
Sonuç
Vali, Türkiye Cumhuriyeti’nin illerde bulunan en üst düzey kamu görevlisidir. Vali olmak için gerekli şartlar, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı, en az dört yıllık yükseköğrenim mezuniyeti, son on yıl içinde en az beş yıl süreyle ve fiilen idari görevlerde bulunmuş olmak, 35 yaşını doldurmuş olmak, 65 yaşını doldurmamış olmak ve sağlık açısından valilik görevini yapmaya engel bir hali bulunmamaktır. Vali olmak isteyen kişiler, İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan valilik sınavına girmelidirler.